Często, bardzo poważne schorzenia dają o sobie znać, kiedy choroba w poważnym stopniu rozwinęła się w organizmie. Wtedy leczenie jest trudne i długotrwałe. Lekarze od zawsze powtarzają, że najlepiej jest leczyć, kiedy choroba jest w stadium początkowym. Problem jest jednak taki, że zazwyczaj nie ma wtedy typowych objawów. Aby uniknąć niekorzystnych sytuacji, należy się badać systematycznie i nie unikać gabinetów lekarskich. Jednym z podstawowych badań, zlecanych przez lekarzy, jest badanie kreatyniny, jej poziomu w organizmie. Czym jest kreatynina? Jaki jest jej prawidłowy poziom? O jakich chorobach może świadczyć obniżony lub podwyższony poziom kreatyniny?
Czym jest kreatynina
Kreatynina jest związkiem organicznym, który powstaje w mięśniach w wyniku skomplikowanych procesów biochemicznych. Jest wydalana z organizmu wraz z moczem. Jej poziom jest szczególnie ważny, jeśli chodzi o prawidłową pracę nerek. A jak wiadomo nerki są najistotniejszym organem układu wydalniczego. Zatrzymują w organizmie substancje niezbędna dla prawidłowego funkcjonowania organizmu, a usuwają te, które są szkodliwe. Ilość wytwarzanej kreatyniny zależy od płci pacjenta, wieku, masy mięśni. Poziom kreatyniny jest różny, ale to on pozwala określić precyzyjnie, czy nerki prawidłowo funkcjonują, precyzyjniej – chodzi o to, by sprawdzić, w jakim stopniu nerki oczyszczają organizm z niebezpiecznych toksyn. Większy poziom kreatyniny w powiązaniu z badaniem moczu może nam wskazać, że praca nerek jest zaburzona, bo kreatynina nie jest w odpowiednim stopniu usuwana.
Badanie kreatyniny
Lekarze bardzo często zlecają badanie kreatyniny. Nie dotyczy to tylko pacjentów, u których podejrzewa się choroby nerek. W ich przypadku takie badanie jest standardem. Rutynowo bada się poziom tego związku przed planowanymi zabiegami i operacjami. Lekarz zleca zmierzenie kreatyniny przed badaniami diagnostycznymi, takimi jak: tomografia komputerowa z kontrastem, rezonans magnetyczny z kontrastem, koronarografia, arteriografia. Kontroluje się nią również w przypadku podejrzewanych o niewydolność serca, marskość wątroby, wstrząs anafilaktyczny, zatrucie lekami, posocznicy, problemach z oddawaniem moczu, w przypadku zatrucia narkotykami. Norma w przypadku kreatyniny wynosi 0.6 – 1.3 mg.
Kiedy kreatyniny jest za dużo
Wzrost poziomu kreatyniny może być spowodowany większym wysiłkiem fizycznym, ale też jest sygnałem wielu chorób, przede wszystkim związanymi z nerkami. Może też być wynikiem przyjmowania określonych leków oraz zatrucia związkami organicznymi i nieorganicznymi. W przypadku nerek podwyższona kreatynina sygnalizuje pogorszenie ich pracy. Bywa, że ten stan jest ostry i przejściowy. Wtedy mówi się o ostrej niewydolności nerek. W przypadku charakteru przejściowego mowa jest o przewlekłej niewydolności nerek. Zbyt wysoki wynik kreatyniny może też mówić o zablokowaniu dróg moczowych, zbyt małej ilości płynów w organizmie, uszkodzeniu tkanki mięśniowej, podwyższeniu ciśnienia krwi lub problemach z przebiegiem ciąży. W tym ostatnim przypadku może oznaczać np. rzucawkę ciążową.
Jeśli kreatyniny jest za dużo pacjent ma problemy trawienne, słaby apetyt, nudności, zmiany w wydalaniu moczu na przykład częstsze jego wydalanie lub spadek ilości moczu wydalanego, czasami obrzęki, duszności, a nawet swędzenie skóry.
Jak wspomagać organizm w przypadku problemów z wysoką kreatyną
Poziom kreatyniny można obniżyć wtedy, kiedy wyeliminuje się czynniki odpowiedzialne za ten stan rzeczy. W tym wypadku niezbędna będzie konsultacja lekarska. Oczywiście dużym wsparciem jest odpowiednia dieta, oparta na produktach z niską zawartością białka. Warto jeść sporo ryb morskich, ale ograniczyć spożywanie twarogów, jaj, mleka. Niezbędne są różnego typy warzywa. Pomaga witamina C, która jest zwarta w cytrynie, pigwie, natce pietruszki, jagodach. Koniecznie trzeba pić duże ilości wody niegazowanej. Doskonała jest herbata zielona i napar z pokrzywy, który działa moczopędne bez chemicznego wspomagania. Zawsze sprawdzają się zioła: mniszek lekarski, rumianek, cynamon, żeń-szeń, oczar wirgilijski. To się zawsze przydaje, w różnego typu dietach. Jednocześnie należy zachować pewną ostrożność w przyjmowaniu zbyt dużej ilości płynów. W końcu mogą one obciążać pracę nerek. Przy wysokiej ilości kreatyniny dobrze jest kontrolować poziom insuliny. Osoby chore na cukrzycę mogą mieć z tym problem. We właściwym utrzymaniu dobrego poziomu insuliny bardzo pomaga chrom. Jeśli pacjent przyjmuje witaminy w postaci suplementów, trzeba uważać na takie suplementy, które zawierają w swoim składzie kreatyninę.
Kiedy kreatyniny jest zbyt mało
Może się zdarzyć i tak, że badania wykażą niedobór kreatyniny. To również sygnał dla naszego organizmu. Jeśli norma spada poniżej 0.6 mg. możemy mieć do czynienia z niekorzystnym działaniem niektórych leków sterydowych. Jest to również charakterystyczne dla osób, które są niedożywione, wyniszczone chorobami, uskarżające się na choroby prowadzące do zaniku mięśni lub mających problem z prawidłowym działaniem wątroby. Obniżony poziom kreatyniny często występuje też u kobiet w ciąży lub osób po amputacji kończyn. Uskarżają się na nią też osoby, które przechodzą restrykcyjną dietę, polegającą choćby na głodówce.
Przed badaniem kreatyniny – przygotowanie
Wyobraźmy sobie, że lekarz zlecił zbadanie kreatyniny. Badanie nie jest ani skomplikowane, ani bolesne. Należy się jednak do niego odpowiednio przygotować, aby wynik nie był zafałszowany. Przed dniem, kiedy będzie przeprowadzone badanie, nie należy uprawiać poważniejszej aktywności fizycznej. Niewskazane są czynności, które mogą prowadzić do poważnego zmęczenia organizmu. W samym dniu badania nie można niczego jeść. Można najwyżej napić się wody niegazowanej. Badanie trwa około pięciu minut i polega na pobraniu krwi z żyły łokciowej. Wyniki mogą być natychmiast (w przypadku zabiegów i operacji) lub tego samego dnia. Są one dość wiarygodne i mogą być przeprowadzane nawet co kilka dni, jeśli jest taka potrzeba. W przypadku badania diagnostycznego z kontrastem badanie kreatyniny należy wykonać najwyżej na siedem dni wcześniej. Podobnie jest w przypadku operacji. Lekarz nie wykona żadnego zabiegu, jeśli nie będzie tego jednego z podstawowych badań.
Pomiar kreatyniny w surowicy
Na poziom kreatyniny wpływa bardzo wiele czynników. Laicy nie mają o tym większego pojęcia. Na podstawie szczątkowej wiedzy i informacji samodzielnie interpretują wyniki, które mogą oznaczać zupełnie coś innego. Ma na nie bowiem wpływ bardzo wiele czynników i tylko lekarz wie, jak całość interpretować. Przede wszystkim stężenie jest zależne od laboratorium , w którym dokonywani pomiarów i od metody badań. Ponadto każdy z nas ma na to wpływ. Chodzi choćby o masę ciała. Im masa ciała jest większa, tym poziom kreatyniny jest wyższy. Jednak nie będzie to oznaczało, że ktoś ma problemy zdrowotne. Podobnie jest w przypadku płci. Okazuje się, że z reguły poziom tego związku jest w przypadku mężczyzn wyższy, niż u kobiet. Podobnie ma na to wpływ wiek, a nawet przebyte choroby, określona, dieta, ciąża, amputacja kończyn i inne jeszcze czynniki.
Badanie kreatyniny w moczu
Badanie poziomu kreatyniny we krwi odbywa się poprzez pobieranie próbki krwi. Natomiast badanie kreatyniny w moczu wykonuje się na dwa sposoby. Zanim do takiego badania dojdzie należy odstawić wszystkie leki, które mogą fałszować wynik i mają wpływ na układ moczowy. Pacjent powinien być spokojny i wypoczęty. Wykluczone są wszystkie intensywniejsze działania fizyczne. Dopiero wtedy można badać mocz. Pierwszy sposób polega na badaniu dobowym. To oznacza, że bada się mocz zebrany z całej doby. Zbiera się go do specjalnego pojemnika jałowego. Drugi sposób polega na badaniu przypadkowej próbki moczu. Zazwyczaj już wtedy można stwierdzić, czy nerki działają prawidłowo. Jeśli takie badanie wskazuje na nieprawidłowości, badanie dla pewności trzeba powtórzyć. Poziom kreatyniny w moczu jest stały dla wszystkich ludzi, bo zależy on od masy mięśniowej. Podstawiając odpowiedni wzór, można sprawdzić, czy poziom jest prawidłowy.
Dietetyka i odchudzanie