Zajście w ciążę, utrzymanie ciąży, a następnie laktacja nie są możliwe bez właściwego poziomu hormonu kobiecego, jakim jest luteina. Hormon ten progesteron, popularnie zwany luteiną, ma ogromne znaczenie dla zdrowia kobiety, a przede wszystkim dla możliwości posiadania dziecka. Luteina ma ogromny wpływ na zdrowie kobiety. W tym przypadku niekorzystnie działa zarówno nadmiar, jak i niedobór luteiny. Warto dowiedzieć się, jakie są konsekwencje niedoboru luteiny u ciężarnych. Wiele kobiet zadaje sobie pytanie, jak sprawdzić poziom luteiny w organizmie? Co zrobić jeśli poziom luteiny jest za niski? Czy można go uzupełnić farmakologicznie?
Czym jest luteina?
Luteina, czyli niezmiernie ważny hormon progesteron, produkowana jest przez ciałko żółte jajników oraz łożysko, gdy kobieta jest w ciąży. Do produkcji luteiny przez organizm przyczynia się również kora nadnerczy oraz ośrodkowy układ nerwowy. Poziom luteiny w organizmie jest ściśle związany z cyklem miesiączkowym kobiety. Hormon ten reguluje cykl miesiączkowy kobiety, w zależności czy doszło do zapłodnienia czy nie. W początkowej fazie poziom luteiny jest niski, wzrasta zaś tuż przed owulacją. Ma to związek ze wzrostem estrogenu, który ma za zadanie przygotowanie błony śluzowej macicy oraz owulację w jajnikach. Jeśli w tym czasie miało miejsce zapłodnienie luteina nadal jest wytwarzana przez organizm, gdyż hormon ten będzie potrzebny w czasie ciąży a następnie laktacji. W przypadku braku zapłodnienia, organizm produkuje progesteron jeszcze przez kilka dni. Ma to związek z koniecznością usunięcia przez organizm nadmiaru błony śluzowej, która została zgromadzona w celu przygotowania do ewentualnego połączenia jaja z plemnikiem. Następnie jego poziom spada, aby znowu wzrosnąć przed kolejną owulacją.
Jak luteina działa w organizmie
Za działanie luteiny w organizmie odpowiedzialne są gruczoły zlokalizowane w macicy, gruczołach sutkowych, przysadce mózgowej oraz ośrodkowym układzie nerwowym. Luteina, jako hormon niezbędny dla organizmu kobiety, odpowiada za wiele procesów fizjologicznych, które mają związek z układem rozrodczym oraz utrzymaniem ciąży. Poziom luteiny wpływa na codzienną temperaturę ciała kobiety. Pozwala to na wykrycie czy nastąpiła owulacja przez badanie temperatury ciała rano.
Luteina umożliwia jajeczkowanie a następnie zagnieżdżanie się zygoty dzięki odpowiedniemu przygotowaniu błon śluzowych. Luteina jest również odpowiedzialna za zmieniający się cyklicznie nabłonek narządów płciowych jak jajowody, pochwa i szyjka macicy. Pod wpływem estrogenów wzrasta błona śluzowa macicy i proces ten jest również regulowany przez luteinę.
Progesteron jest hormonem niezbędnym do utrzymania ciąży przez kobietę. W czasie ciąży może dojść do reakcji immunologicznej matki na antygeny płodu. Luteina zapobiega temu. Ponadto luteina zapobiega poronieniu lub wystąpieniu samoistnego porodu przez hamowanie samoistnych skurczów macicy. Luteina przygotowuje błonę śluzową macicy tak aby była ona grubsza i bardziej ukrwiona do zagnieżdżenia się zapłodnionej komórki jajowej. Następnie przez 3 miesiące luteina jest odpowiedzialna za utrzymanie ciąży do czasu powstania łożyska. Gdy ciąża dobiega końca następuje spadek poziomu luteiny, który inicjuje poród. Wraz ze spadkiem poziomu luteiny tuż przed porodem macica dostaje impuls do silniejszych skurczów, które rozpoczynają akcję porodową.
Po porodzie znaczenie luteiny nie maleje. Powoduje ona przygotowanie gruczołów mlecznych do produkcji mleka oraz hamuje dojrzewania kolejnych pęcherzyków Graffa.
Skutki niedoboru lub nadmiaru luteiny
Niski poziom luteiny inaczej wpływa na kobietę w ciąży niż na kobietę, która nie jest w ciąży. Podczas ciąży, szczególnie w jej pierwszym etapie, niedobór luteiny może objawiać się przez plamienia, ból w podbrzuszu, skurcze macicy. Niedobór luteiny jest bardzo niebezpieczny dla ciąży. We wczesnym etapie niski poziom luteiny może wywołać poronienie. Natomiast pod koniec ciąży brak luteiny może przyczynić się do wystąpienia skurczów macicy i spowodować przedwczesny poród.
Natomiast u kobiet, które nie są w ciąży, niedobór progesteronu objawia się w postaci nieregularnego miesiączkowania i trudnością w zajściu w ciążę. Mogą pojawić się bardzo obfite krwawienia miesiączkowe lub plamienia między miesiączkami. Niedobór luteiny przyczynia się do tego, że temperatura ciała kobiety nie zachowuje się prawidłowo i nie ma możliwości ustalenia czy kobieta ma owulację. Niski poziom luteiny ma również wpływ na psychikę kobiety, która staje się płaczliwa, nerwowa lub wybuchowa. Brak luteiny może również wywołać syndrom napięcia przedmiesiączkowego.
Zbyt wysokie stężenie luteiny może spowodować zatrzymanie wody w organizmie. W tym przypadku kobiety uskarżają się na obrzęki w różnych rejonach ciała. Mogą pojawić się opuchnięte stopy, dłonie a nawet twarz. Obrzęki pojawiają się szczególnie przed owulacją, kiedy organizm kobiety przygotowuje się do potencjalnej ciąży. W skutek niedoboru luteiny płyn przesiąka przez rozszerzone naczynia krwionośne powodując obrzęki. Niedobór luteiny ma wpływ na powstanie żylaków.
Jak uzupełnić niedobór luteiny?
Należy pamiętać, że luteinę należy przyjmować tylko ze wskazania lekarza. Luteinę syntetyczną, która dostępna jest w tabletkach, globulkach lub w zastrzykach, może przepisać tylko lekarz.
U kobiet, u których nastąpił zanik miesiączkowania wskutek niedoboru luteiny, lekarz zaleca przyjmowanie luteiny przez kilka dni. Następnie po odstawieniu hormonu jego poziom spada i to powinno spowodować naturalne wystąpienie miesiączki. Taką kurację można stosować przez kilka miesięcy.
Dietetyka i odchudzanie